Adipoz doku, yani yağ dokusu, yaşla birlikte değişikliklere uğrar ve bu sürece adipaging adı verilir. Yaşlanan yağ dokusu, vücudumuzda enflamasyon seviyesini artırarak yaşlanmayı hızlandırır. Bu hafta yağ dokusunun nasıl yaşlandığını, neden enflamasyona yol açtığını ve metabolik sağlığımızı nasıl etkilediğini ele alıyoruz.
Adipaging Nedir ve Neden Olur?
Yağ hücrelerinin yaşlanması diğer hücrelerin yaşlanmasıyla benzer özellikler gösterir. Yaşla birlikte, özellikle obezite varsa, yağ hücreleri daha hızlı yaşlanır. Bu sürecin bir sonucu olarak, yağ dokusu daha enflamatuar hale gelir ve “inflamaging” adı verilen kronik enflamasyon sürecine katkıda bulunur. Bu da yaşlanmayı hızlandıran bir döngü oluşturur.
Metabolik ve Endokrin Faktörler
Endokrin faktörlerdeki düzensizlikler nedeniyle yaşla birlikte yağ dokusu, fazla besinleri enerjiye dönüştürme yeteneğini kaybeder. Bu süreç, özellikle insülin direnci yüksek bireylerde, yiyeceklerin daha fazla yağ olarak depolanmasına yol açar. Yaşla beraber bel çevresinde oluşan yağlanma da bu durumun bir göstergesidir.
Yağ Dokusunda Artan Enflamasyon
Yaşlanan yağ dokusu, proenflamatuar sitokinler salgılar ve kronik enflamasyonu tetikler. Yapılan çalışmalar, yaşlanmış yağ hücrelerinin, IL-1, IL-6 ve TNF-α gibi proenflamatuar sitokinler salgıladığını göstermektedir. Göbek çevresindeki yağlanma da iç organ yağlanmasını ve karaciğer yağlanmasını artırarak enflamasyona katkıda bulunur.
Yağ Dağılımındaki Değişiklikler ve Viseral Yağ Artışı
Yaşlanma sürecinde vücut kompozisyonu değişir; deri altı yağ azalırken viseral yağ, yani iç organlar çevresindeki yağ artar. Viseral yağ, insülin direnci ve metabolik anormallikleri artırarak sağlıklı yaşlanmayı olumsuz etkiler.
Kahverengi ve Beyaz Yağ Dengesi
Yaşla birlikte yağlar rengini değiştirir; bebeklerde bol bulunan kahverengi yağlar yerini daha çok beyaz yağlara bırakır. Beyaz yağlar fazla yiyeceği depolar ve daha çok enflamasyon üretir. Bu dengenin korunması için düzenli egzersiz ve aralıklı soğuk temas önerilir.
Yaşlanmış Yağ Hücreleri ve “Zombi” Hücreler
Yağ hücreleri de yaşlanırken “zombi hücre” adı verilen senesens hücreler haline gelir. Bu hücreler, çevrelerindeki diğer hücrelere yaşlanmayı “bulaştırarak” sağlıklı hücreleri de etkileyebilir. Zombi hücrelerin sayısını azaltmak için vücudun otofaji sürecini desteklemek önemlidir. Gece erken saatlerde yemek yiyip uyumak, bu hücrelerin enerji için kullanılmasını sağlar.
Adipaging ile Mücadelede Öneriler
- Bel çevresi yağlanması yaşlanmanın göstergesidir. Akşam yemeklerini erken saatlerde yemek bu süreci yavaşlatabilir.
- İnsülin direncini azaltmak için düşük karbonhidratlı beslenme tercih edilmeli ve antioksidan bakımından zengin sebzeler tüketilmelidir.
- Gluten ve süt ürünlerinden uzak durmak enflamasyonu azaltmada etkili olabilir.
- Egzersiz ve aralıklı soğuk maruziyet, kahverengi ve bej yağ oranını artırır.
Adipaging enflamasyon insülin direnci yağ dokusu yaşlanma
Last modified: 25 Ekim 2024
