Pandemi sonrası dünya, sağlığı ve çevreyi daha fazla önemseyeceğini düşündü; ancak görünüşe göre “al-kullan-at” kültürünün yerini alan “internet alışverişi, dene, beğenmezsen geri yolla” mantığı, daha da büyük bir soruna yol açtı. Şirketlerin iade edilen ürünlerle başa çıkamaması, çevreye verdiği zarar ve kaybolan kaynaklar, çözüm bekleyen büyük bir kriz yaratıyor.
Pandemi Sonrası Alışveriş Kültürü
2020 yılında hepimiz evlere kapanmış, dünyayı daha dikkatli bir şekilde gözlemlemiştik. Pandeminin ardından, “Yeni normaller” tartışılmaya başlanmıştı. O dönemde çoğumuz, dünya üzerindeki tüketim alışkanlıklarımızın değiştiğini düşünerek bir umutla bakıyorduk. “Bir daha kimse aynı şekilde tüketmeyecek, eski alışkanlıklara dönmeyeceğiz,” demiştik. Ancak gelinen noktada, 2021 sonrası dünyada eski alışkanlıklara geri dönüldüğünü ve daha da kötüye gittiğimizi görmekteyiz.
Tüketim Çılgınlığı Devam Ediyor
Pandemi sonrası kazandığımız “sorumluluk” bilincinin ne yazık ki çok kısa sürede unutulduğunu görmek, bizi şaşırtıyor. Ekonomik krizler, savaşlar ve zorlu bir dünya gerçeğiyle mücadele ederken, alışveriş hala birçok insan için bir terapişekli ve statü göstergesi olmaya devam ediyor. İnsanlar, özellikle sosyal medya aracılığıyla gördükleri ürünleri birer eğlence aracı olarak satın almaya devam ediyorlar.
İade Edilen Ürünler ve Çevresel Etkiler
İngiltere’nin ünlü gazetesi Guardian, internetten satın alınıp geri iade edilen ürünlerin yarattığı kriz üzerine dikkat çeken bir yazı yayımladı. Geri gönderilen ürünlerin ne yapılacağı konusunda ciddi bir belirsizlik mevcut. Şirketler, iade edilen ürünleri yeniden satabilmek için uğraşsalar da, çoğu zaman bu ürünler kullanılamaz durumda oluyor. Leke, yırtılma, makyaj izleri gibi sorunlarla karşılaşan ürünler, yeniden satışa sunulamıyor.
İkinci El Pazarları ve Yeniden Satış
Artık iade edilen ürünlerle başa çıkabilmek için geri dönüşüm platformları ve ikinci el satış şirketleri kuruldu. ABD’de kurulan ve iade edilen ürünleri üç hafta içinde yeniden satışa sunan (Re)vive şirketi, yalnızca ilk yılında 3 milyon dolar kar elde etti. Şirket, Z jenerasyonunun internet alışverişinde üç farklı beden sipariş etme alışkanlığını da göz önünde bulundurarak, iade edilen ürünlerin temizlenip yeniden satışa sunulmasını sağlayarak büyük bir pazar yaratıyor.
Başarısız Alışveriş Denemeleri ve Çevreye Zarar
Peki, tüm bu başarısız alışveriş denemeleri ne kadar büyük bir çevresel zarara yol açıyor? Her bir “başarısız” alışveriş, dünyaya büyük bir karbon ayak izi bırakıyor. Ürünlerin geri gönderilmesi, lojistik firmalarının nakliye işlemleri ve süreçlerin uzaması, doğrudan çevreyi olumsuz etkiliyor. Alışveriş yapmak artık bir eğlenceye dönüşse de, bunun uzun vadede dünyaya büyük zararlar verdiği gerçeği göz ardı ediliyor.
Gençler Arasında İade Kültürü Yükseliyor
Özellikle Z jenerasyonu, internet alışverişini sıkça kullanıyor ve beğenmedikleri ürünleri geri gönderme alışkanlığını benimsemiş durumda. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, internet üzerinden alınan ürünlerin yüzde 20’si geri iade ediliyor ve tekstil ve moda sektöründe bu oran yüzde 50’yi buluyor.
Moda Endüstrisinin En Büyük Sorunu: İade Kültürü
Pandemi sonrası alışveriş alışkanlıklarının değiştiği düşünülse de, geri iade edilen ürünlerin çevreye verdiği zararın arttığı bir döneme girildi. Şirketler, yüksek kargo bedelleri ve geri iade işlemleri nedeniyle bu soruna çözüm bulamıyor. Tekstil ve moda sektörünün en büyük üçüncü endüstri olma unvanı, bu süreçte yaşanan krizler ve çevre sorunlarıyla tehdit ediliyor.
Alışveriş Çevre Sorunları İade Kültürü Moda Endüstrisi Z Jenerasyonu
Last modified: 27 Ocak 2025
