Günümüzün popüler hastalıklarından biri olan Ortoreksiya Nervoza, sağlıklı beslenme konusunda aşırı takıntı geliştiren bireyleri etkileyen bir beslenme bozukluğudur. Besin seçimi, yeme alışkanlıkları ve beslenme rutinleri konusundaki obsesif tutumlar, bireyin sosyal hayatını ve ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir.
Ortoreksiya Nervoza Nasıl Ortaya Çıktı?
Bu terim ilk olarak 1997 yılında Amerikalı doktor Steven Bratman tarafından kullanılmıştır. Yunanca “doğru” anlamına gelen “ortho” ve “iştah” anlamına gelen “orexi” kelimelerinden türetilmiştir. Ortoreksiya nervozada amaç kilo vermekten çok “temiz ve sağlıklı” beslenme takıntısına sahip olmaktır. Bu bozukluk, besinlerin niteliğine aşırı odaklanmayı ve “zararlı” olarak algılanan yiyeceklerden kesinlikle kaçınmayı beraberinde getirir.
Ortoreksiya Nervoza’nın Belirtileri
Bratman’ın 2016 yılında yayımladığı makaleye göre Ortoreksiya Nervoza’nın en belirgin belirtileri şunlardır:
- Yiyecek seçimi, planlaması ve tüketimine takıntılı bir şekilde odaklanma
- Sağlıklı beslenmeyi bir zorunluluk olarak görme
- Yasak kabul edilen yiyeceklerden iğrenme ve kaçınma
- Besinlerin içeriğini ve kalitesini sürekli sorgulama
- Kendi yeme düzeni dışındaki bireyleri yargılama
- Kilo yerine “safsızlık” ve “temiz beslenme” takıntısına sahip olma
Bu belirtiler, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) ile benzerlik göstermektedir ve bireylerin sosyal hayatını ciddi şekilde etkileyebilmektedir.
Ortoreksiya Nervoza’nın Tehlikeleri
Ortoreksiya nervozanın en çok görülen zararlarından biri, bireylerin beslenme düzenlerini çok fazla kısıtlamaları nedeniyle yetersiz beslenmeye maruz kalmalarıdır. Bu durum, vitamin eksikliklerine, yorgunluğa, düşük bağışıklık sistemine ve hatta ağır vakalarda organ yetmezliğine kadar uzanabilir.
Ayrıca, bu takıntı bireyin sosyal hayattan izole olmasına neden olabilir. Arkadaşlarıyla yemek yemekten kaçınan, restoranlara girmek istemeyen ya da başkalarının yeme alışkanlıklarını yargılayan kişiler giderek yalnızlaşmaktadır. Bu da ruhsal sağlığı ciddi şekilde tehdit eden bir sücüre yol açabilir.
Ortoreksiya Nervoza ve Sosyal Medya Etkisi
Dijital çağda, sağlıklı yaşam trendleri sosyal medya aracılığıyla yoğun bir şekilde pompalanmaktadır. Instagram, TikTok ve YouTube gibi platformlarda “temiz beslenme”, “detoks”, “glutensiz ve şekersiz diyetler” öne çıkarılırken, bu durum bireyleri sağlıklı olma adına aşırı sert kurallar koymaya itmektedir. Bilinçsiz diyetler, tek tip beslenme ve gereksiz besin kısıtlamaları, bu rahatsızlığın daha da yaygın hale gelmesine neden olmaktadır.
Ortoreksiya Nervoza’nın Tedavisi
Ortoreksiya nervozanın tedavisinde bilişsel davranış terapisi (CBT) etkili yöntemlerden biridir. Bu terapi, bireyin “doğru ve yanlış besin” algısını yeniden şekillendirmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, diyetisyenler ve beslenme uzmanlarından destek almak da tedavi sürecinde büyük bir fark yaratabilir.
Ortoreksiya nervoza hastalığının ilerlemiş vakalarında psikolojik destek almak kaçınılmazdır. Bu bozukluğun, bireyin hayat kalitesini düşürmeden kontrol altına alınması önemlidir.
Sonuç
Sağlıklı beslenmek kesinlikle önemlidir, ancak bu durum bir obsesyona dönüştüğünde bireyin hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını tehdit eder. Ortoreksiya nervoza, bilinçsiz diyet ve aşırı beslenme takıntısına sahip bireylerin mutlaka farkında olmaları gereken bir sorundur. Dengeli ve bilinçli beslenmek, hem sağlıklı hem de mutlu bir yaşam için en doğru yaklaşımdır.
Beslenme Bozuklukları Ortoreksiya Nervoza Sağlıklı Beslenme Takıntısı
Last modified: 29 Ocak 2025
